Jos van Zijl
Grote vlakken, strakke lijnen
Al twee decennia geeft hij leiding aan een bijzonder familiebedrijf. Het begon met tegels zetten en groeide uit tot een allround ontwerpbureau. Met bijpassende showroom, een eigen collectie en een goed gevonden merknaam.
Twintig jaar geleden werd Jos van Zijl gevraagd of hij een bijzondere badkamer wilde ontwerpen. Voor de ronde douchecabine zocht hij een hoofddouche die hij volledig kon integreren in het plafond. Hij kon er nergens een vinden, dus ontwierp hij hem zelf. Inclusief ventilatie, zoals je tegenwoordig weleens ziet in badkamerspotjes.
Het is Jos van Zijl ten voeten uit. Met functieloze oneffenheden neemt hij geen genoegen. Liever heeft hij grote vlakken of strakke lijnen. Greeploze kasten, weggewerkte televisies en sauna’s met onzichtbare techniek.
Het interview vindt plaats in zijn showroom De Elementen in Mijdrecht. Je vindt er honderden merken. Denk aan Modulnova, MGS, Vola, Cea, Rimadesio, Piba Marmi en natuurlijk zijn eigen merk Byos. Veel zit in het hogere segment, maar ook het midden is vertegenwoordigd. Interieurarchitecten en stylisten komen er losse producten of systemen bekijken, maar hij heeft ook vaak consumenten over de vloer. Vroeger kwamen die alleen voor een keuken of badkamer, maar steeds vaker richt Jos van Zijl hun complete woning in.
De showroom ontstond uit het tegelzettersbedrijf van zijn vader. Jos van Zijl koos in eerste instantie een andere weg en ging aan de slag als metaalingenieur.
Na een paar jaar besloot hij zijn vader toch te gaan helpen. Hij begon als tegelzetter, maar toen hij plattegronden ging tekenen verbreedde hij het familiebedrijf langzaam tot een allround ontwerpbureau inclusief realisatie. Tegelvloeren werden volledige badkamers en keukens. Daarna volgden complete woningen. Uiteindelijk lanceerde hij ook een showroom en een eigen productlijn.
Afslag
Een jaar of tien geleden stootte hij de realisatie af. Sindsdien focust hij zich puur op verkoop en ontwerp. Zijn vader was al gestopt toen hij deze afslag koos, maar het is altijd een beetje een familiebedrijf gebleven. Zijn vrouw doet de administratie en hun dochter is parttime in dienst voor de pr en sociale media. Verder telt het bedrijf een projectmanager/verkoper, een gastvrouw/verkoper en een tekenaar. Die laatste zet de handgetekende schetsen van Jos om naar digitale plattegronden en producttekeningen. Al het andere wordt uitbesteed.
“Uit plattegronden haal ik de meeste voldoening”, vertelt Jos van Zijl als hij een paar voorbeelden laat zien in zijn schetsboek. “Niet omdat dit het leukste is om te tekenen, maar het is wel het belangrijkste. Als de plattegrond klopt, heb je rust. Dat geldt voor de woning als geheel, maar ook voor de afzonderlijke ruimtes.”
Het is al de derde keer dat het woord ‘rust’ valt. Ook de termen ‘eenvoud’ en ‘minimalisme’ keren vaak terug. Ze onderstrepen zijn visie: “Veel van mijn werk bestaat uit het weglaten of wegwerken van dingen, maar als het goed is, zie je dat niet.”
Het beste voorbeeld is wellicht de woning die hij opknapte in Mijdrecht. Het huis was beschadigd door brand maar de bewoners wilden geen nieuwbouw. Daarom vroegen ze Jos van Zijl om het op te knappen en opnieuw in te richten. Het hele interieur ging op de schop. De keuken, zitkamer, badkamer en slaapkamers werden opnieuw ingericht volgens het lijnenspel van Jos van Zijl. Maar ook de buitenkant kreeg een facelift. Kozijnen werden weggewerkt in gevels en ook de dakgoten en regenpijpen verdwenen in muren.
Merk
Sinds een jaar of twintig heeft hij ook een eigen collectie. Het begon met de eerder aangehaalde hoofddouche. Ook veel andere dingen maakte hij in eerste instantie omdat hij geen geschikt product kon vinden voor een interieurproject. Als zijn zelfontworpen producten zich lenen voor herhaling, zet hij ze onder het merk Byos in de markt. Die naam heeft hij te danken aan een kennis: “Ik wilde een op zichzelf staande naam die niet direct aan mij verbonden is. Die kennis vond dat eigenlijk onzin, maar opperde Byos. Dat kun je uitspreken als ‘By-Jos’. ‘By wie?’, ‘By Jos’.”
Inmiddels bestaat de collectie uit enkele tientallen producten, waaronder een complete keukenmodule en een deurencollectie. Ongeveer de helft is wellness-gerelateerd, zoals wastafelmeubels, een handdoekenrek, een spiegel en een sauna. Op zijn iPad laat hij er een paar zien. “Dit bad heb ik ontworpen zodat het voor meer mensen geschikt is”, vertelt hij bij een plaatje van een groot wit bad met verschillende breedtes en dieptes. “Het is een groot bad, en daarin glijden kleine mensen normaal gesproken weg, maar door hoogtewisselingen op de bodem gebeurt dit niet. Door de breedte kun je er ook lekker met z’n tweeën in zitten. Hierdoor is het zowel voor lange als korte mensen geschikt en kun je er zowel in zitten als liggen.”
Vrijstaand
Het volgende plaatje toont een wastafelmeubel van marmer. Vrijstaand, iets wat Jos van Zijl vaker toepast, want hij vindt dat een wastafelmeubel in principe voor het raam hoort. “Dan kun je ‘s ochtends de koetjes zien lopen als je je tanden aan het poetsen bent.”
Bij bijna alle producten die de revue passeren, vertelt hij eerst iets over de functionaliteit om vervolgens over te schakelen op materiaalkeuze en techniek. Relatief vaak vertelt de ontwerper hoe hij er met een handigheidje voor heeft gezorgd dat de producten eenvoudig zijn te plaatsen door loodgieters of stukadoors. Het zegt veel over zijn vakmanschap, maar het verraadt bovenal dat hij ooit zelf als ingenieur in de bouw heeft gewerkt.