Philippe Starck

Tederheid na minimalisme

Philippe Starck (1949), de beroemde Fransman die tijdens zijn loopbaan duizenden designs heeft geleverd, verkondigt tegenwoordig dat hij niet is geboren om tafels en lampen te ontwerpen. Naar zijn mening hebben we al ‘dingen’ genoeg. Hij streeft naar dematerialisering, naar het ‘structurele minimum’. Wat hij nu ontwerpt moet nuttig en duurzaam zijn, en -al is het nog zo bescheiden- bijdragen aan een beter leven. Ook aan de dagelijkse routine in de badkamer. Duravit heeft zojuist Starcks nieuwe badkamerserie gelanceerd, White Tulip. Een serie met gevoel, zegt hij. Want dat ontbrak nog.

Het was de grote voorjaarsklapper van Duravit, en tot op het laatste moment zeer geheim gehouden: White Tulip, de eerste complete badkamerserie van niemand minder dan Philippe Starck. De Franse architect en topdesigner, die al jaren samenwerkt met Duravit en bekend staat om zijn steeds minimalistischer ontwerp om het materiële te overstijgen, blijkt voor deze nieuwe serie te hebben gekozen voor een joyeuze insteek. De gebruikte vorm van de prille, net bloeiende tulp leent zich daar goed toe en is doorgevoerd van badkuip en wastafel tot bidet, urinaal en kraanknoppen. Een beetje kelkvormig, dartel en elegant. Soms is de tulpvorm heel subtiel, zoals bij de wasbak die zweeft op een licht ogend, glanzend metalen onderstel; meer uitgesproken bij de keramische wastafels op een voet uit één stuk, een monoliet. Onder de serie vallen ook bijbehorende tegels, en grote ronde grepen en handdoekringen, chroomglanzende accenten – of juist verstilling die de Fransman zo is toevertrouwd.

Ontdekker van het leven
Verstilling zoekt hij ook in zijn werkwijze, zegt hij bij de onthulling eind maart van White Tulip. Hij introduceert zich tijdens de breed aangekondigde première sober met:
“Bonjour, mijn naam is Philippe Starck, ontdekker van het leven. Ik weet niet heel veel want ik leef min of meer alleen. Waarom? Omdat ik alleen ben. Om in alle rust na te kunnen denken. Om er zeker van te zijn dat ik een oorspronkelijk, persoonlijk idee heb. Dat is mijn werk.” Hij voegt toe altijd op zoek te zijn naar een goed product. “Niet per se een mooi product, maar het product zal mooi zijn omdat het goed voor ons is. Goed voor onze levens, en voor de verbetering van onze visie en intelligentie.” Die kwaliteit, ethisch denken, duurzaam denken, staat voor Starck centraal.

Uitvinden een plicht
Design, en grote zorgvuldigheid binnen design, werd hem met de paplepel ingegoten. Hij werd geboren in Parijs (1949), als zoon van een aeronautisch ingenieur die vliegtuigen ontwierp. De kleine Philippe speelde onder vaders tekentafel en zei later: “Uitvinden werd voor mij een plicht”. Zijn moeder Jacqueline, elegant en met flair, moedigde hem aan te gaan studeren aan de Ecole Camondo in Parijs, gezien als een van de beste scholen voor binnenhuisarchitectuur en design, met leerlingen als Jean-Michel Wilmotte en Pierre Paulin. Dit werd de basis voor een duizelingwekkende productie. Starck heeft aandeel gehad in zeker 10.000 ontwerpen op allerlei terrein: van het privé-appartement van president Mitterand in het Élysée tot restaurants, jachten, windturbines, nietmachines, hotels, kantoren, Italiaanse motoren en de citruspers van Alessi.
Voor Duravit werkt de ontwerper sinds 1994. Zijn bijdragen zijn onder meer het SensoWash douche-toilet, ME by Starck, Starck T en Starck 3. Voor het Duravit Design Center in Hornberg, Duitsland (2004), bedacht hij voor de gevel een reusachtige wc-pot, zeven meter hoog en ’s nachts verlicht, met uitkijkplatform op de rand van de pot. Weer een versmelting van Duitse Gründlichkeit en Starcks, naar eigen zeggen, ‘vrije en vruchtbare creativiteit’. Cape Cod voor Duravit (2015) was voor de Franse ontwerper een duidelijke stap naar het puur essentiële, ‘de waarheid’.

‘Tulipé’
Nu is er dus White Tulip. De naam van de nieuwe collectie legt hij in het Frans eenvoudig uit met: ‘De vorm is ‘tulipé’, naar boven uitlopend. En het is wit.’ De stijl, die hij omschrijft met ‘een soort gevoel, een positieve nostalgie’, ontbrak naar zijn zeggen nog aan wat voorafging. Hij noemt de nieuwe serie zeer luxueus, sophisticated en ergonomisch. ‘Maar voor alles liefhebbend.’ De man achter steeds extremer minimalisme neemt over deze nieuwste baby zonder terughoudendheid het woord tederheid in de mond.

Wat was het uitgangspunt van een nieuwe badkamerserie voor Duravit?
“Het is een collectie met zachtheid die nog ontbrak. Er zijn wat habitat betreft vier exacte families: natuur, minimaal, klassiek en cultuur. White Tulip is een mix van natuur en cultuur, in overeenstemming met de betekenis volgens Duravit. De collectie oogt natuurlijk, is gemaakt van natuurlijk materiaal. Natuur brengt verfrissing, eerlijkheid, waarheid. Cultuur is onze relatie met het object. Deze collectie is zeer verfijnd dankzij het ongelooflijke werk van de ingenieurs, het Duravit team en van mijzelf. In onze samenwerking tot dusver heb ik me altijd gericht op het minimale en tijdloze ontwerp. Ik heb White Tulip meer willen plaatsen binnen ‘menselijke tijd’. Als een collectie die heel oud kon zijn maar in zijn tijd modern was, of een moderne collectie met een herinnering aan het verleden.”

Hoe speelt het creatieve proces zich af voor het maken van een dergelijke collectie?
“Het succes van een creatie zit in de harmonie ervan, en in de harmonie van alle parameters. Een creatie is als een bal: het begint een beetje schommelend maar gaandeweg, door veel werk, raakt het gepolijst. Als het een kristallen bal is geworden, zijn alle parameters perfect en harmonieus in balans. De huidige parameters zijn uiteraard ergonomie -door de relatie die wij met het object hebben- en techniek: het werken met porselein kan extreem complex zijn. Het is levende materie die rekt en krimpt. Ook nadrukkelijk tellen mee ecologie en economie, om de grootste duurzaamheid en levensduur te bewerkstelligen. En humaniteit, om voldoening te geven en het leven van mensen te verbeteren met een product dat goed is vóórdat het mooi is.”
Wat was tijdens dit proces het grootste obstakel?
“De grootste uitdaging is alle parameters zo op elkaar af te stemmen dat harmonie bereikt wordt.”

Hoe nauw werkt u samen met Duravit? Hoeveel vrijheid krijgt u?
“Ik werk niet met Duravit, ik heb plezier met Duravit. We hebben al ontzettend lang plezier met elkaar – eeuwen bijna, maar zeker decennia van grote vreugde. De samenwerking betekent werken met uiterste nauwkeurigheid en met zorgvuldige vrienden, strevend naar duurzaamheid, levensduur en erfgoed. Als je met Duravit begint samen te werken is het moeilijk te begrijpen dat iets wat je in tien minuten getekend hebt tien jaar kan kosten om te ontwikkelen, produceren en lanceren. Maar juist dit unieke proces maakt de producten absoluut tijdbestendig, met perfect ontwerp en perfecte kwaliteit. White Tulip voegt nu tendresse toe. Zachtheid. Niet slecht toch?”

Info:
duravit.nl