Roberto Palomba

Ode aan de diversiteit

De Italiaanse ontwerper en architect Roberto Palomba ontwerpt al bijna dertig jaar voor uiteenlopende merken als Bisazza, Boffi, Zanotta, Samsung en Versace. Sinds vijf jaar is hij ook de stuwende kracht achter de nieuwe collecties van Ideal Standard.

Een van zijn eerste herinneringen komt uit de badkamer: “Ik herinner me dat mijn vader me leerde tandenpoetsen. Toen ik later tandenpoetsend naar mezelf keek in de spiegel, kwam het besef; ineens begreep ik het belang van deze ruimte. De badkamer is de enige plek waar je langdurig naar jezelf kijkt. Ook naakt. Daarom moet een badkamer het perfecte frame rondom jezelf zijn. Als je in de badkamer in de spiegel kijkt, wil je de best mogelijke versie van jezelf zien.”
Aan het woord is de beroemde Italiaanse ontwerper en architect Roberto Palomba. En vrij vertaald duidt deze uitspraak wat hij de afgelopen vijf jaar heeft gedaan voor Ideal Standard. Als externe Chief Design Officer ontwierp hij in korte tijd een duizelingwekkend aantal nieuwe badkamerproducten en bood zo voor zeer uiteenlopende consumenten frames om zichzelf mee te omhullen in de badkamer.

Castiglioni 
“Ik herinner me Ideal Standard als een iconisch merk”, blikt de Italiaan terug op zijn aanstelling. “Lange tijd vertolkte het merk een voortrekkersrol met emotioneel design van gerenommeerde ontwerpers als Giò Ponti en Achille Castiglioni. Maar in korte tijd ging die voorsprong verloren. Ideal Standard werd links en rechts ingehaald door andere merken. Kwalitatief was het nog steeds van hoog niveau, maar de focus was te veel op volumes komen te liggen. Het emotionele was verloren gegaan. Ik kreeg de verantwoordelijke taak om Ideal Standard haar leidende positie terug te geven.”
De Italiaan liet er geen gras over groeien. In vijf jaar tijd realiseerde hij meer dan tien nieuwe collecties, inclusief opstartfase, productie en lancering. Zoals vaker speelde hij met belangrijke periodes uit het verleden van het merk. Voor de Conca-collectie liet hij zich bijvoorbeeld inspireren door collecties van de eerder aangehaalde architect Achille Castiglioni.
De nieuwe producten bleven elkaar de afgelopen jaren in rap tempo opvolgen en vorig jaar introduceerde Ideal Standard opnieuw twee collecties van de hand van Roberto Palomba. Ditmaal ging het om de stijlvolle Linda-X collectie die je herkent aan de dunne waskommen met fijne gebogen lijnen. En de bijzondere collectie Calla waarbij hij evenwicht vond tussen klassieke designkenmerken en subtiele, hedendaagse accenten.

‘Gangster design’ 
“Zelf beschouw ik de Collectie Tipo-Z als mijn masterpiece” , zegt Palomba met een glimlach. “Ik durf te stellen dat ik er meerdere heb gemaakt in mijn leven maar dit is mijn masterpiece voor Ideal Standard. Het is een hommage aan de klassieke waskommen uit de Victoriaanse tijd. Ik noem het ‘gangster design’, vergelijkbaar met wat kunstenaar Jeff Koons deed met antiek. Je overvalt het verleden door ideeën of accenten te stelen en deze transformeer je naar de huidige tijd. Niet zelden zorgt deze aanpak voor innovaties, omdat er technisch meer mogelijk is dan in het verleden.”
Wie het sanitair, de wastafels of de baden van de Calla-collectie combineert met marmer behoudt een klassieke sfeer, maar door de collectie te combineren met hedendaags design ontstaat er een bijzondere look. Chic, maar ook speels. Of zoals Palomba het zelf omschrijft: “De collectie schuwt weelde en extravagantie, maar straalt toch tijdloze elegantie uit.”
“Nu ik ouder word, word ik steeds democratischer”, vervolgt de Italiaan. “Ik geef mijn designers steeds meer vrijheid, maar in het geval van Ideal Standard liep het anders. Vrijwel alle producten heb ik tot op detailniveau zelf ontworpen. Achteraf was dit misschien nodig om een nieuwe visie neer te zetten, maar ik kan me niet herinneren dat ik in zo’n korte tijd zoveel producten voor één merk heb ontworpen. Eigenlijk was het gekkenwerk, want vergeet niet dat we hiernaast verantwoordelijk zijn voor een heleboel andere merken.”

Female touch
Met ‘we’ bedoelt hij zijn team, maar vooral zijn vrouw Ludovica Serafini met wie hij sinds 1994 een designstudio runt in Milaan. Samen ontwerpen ze voor een indrukwekkende rij internationale opdrachtgevers. Een enkele keer gaat het om interieur- of architectuurprojecten zoals woningen, hotelcomplexen of museumpaviljoens. Maar het duo is vooral bekend vanwege het productdesign. Naast losse producten of eenmalige collecties, nemen Palomba en Serafini graag de verantwoordelijkheid voor de herpositionering van een merk, waarbij ze ook een stem hebben in strategie en marketing. Ook de fotoshoots van Ideal Standard worden bijvoorbeeld minutieus geregisseerd vanuit Milaan.
Als de samenwerking met zijn vrouw ter sprake komt, verschijnt er opnieuw een glimlach op zijn gezicht. “Heb je even?”, vraagt hij, waarna hij met een knipoog een enorme waslijst ingestudeerde pluspunten opsomt: “Je begrijpt elkaar, je weet alles van elkaar, je deelt een gemeenschappelijke visie, je bent complementair, ik heb een ‘female touch’, zij heeft een masculine drang om beslissingen te nemen, we houden van elkaar, we houden van elkaars werk.”
Na opnieuw een glimlach, vervolgt hij: “Natuurlijk zijn er ook minpunten, maar wie zelf een partner heeft, kan die moeiteloos invullen. Alleen hebben wij het voordeel dat we drie huizen hebben, dus dan houd je het wel vol.”
Opnieuw een lach. Daarna het genuanceerde antwoord: “Een werkpartner is niet veel anders dan een levenspartner. Als het goed is lever je beiden iets in, om er meer voor terug te krijgen. Maar zakelijk verschillen we denk ik wel meer dan privé. In ieder geval in onze aanpak. Ik begin vaak vanuit het brede plaatje en zoom dan in. Ludovica heeft vanaf het begin meer oog voor de details en klimt dan omhoog. Daarna ontmoeten we elkaar in het midden. En als we elkaar niet vinden, gooien we het weg of beginnen we opnieuw.”

Geschenk 
Ondanks zijn grote reputatie als designer en architect is de Italiaan er niet de man naar om zijn werk te op te hemelen. Eerder iemand die het belang ervan wil afzwakken: “Design is geen kunst. Het is eerder zoals wijn uit Californië. Iedereen begrijpt het. Je kunt het lekker of vies vinden. Je houdt ervan of niet. Maar het is wijn, niet meer en niet minder. Dat de een het lekker vindt, en de ander niet maakt het boeiend. Diversiteit kan soms tot conflicten leiden, maar uiteindelijk is het het grootste geschenk dat we als mensheid hebben gekregen. Daarom zie ik het als een compliment wanneer iemand zegt dat hij een ontwerp van mij niet mooi vindt. Want dat betekent dat ik een keuze heb gemaakt. Dat is voor mij de essentie van design.
Als ontwerper heb je een wit blaadje. Jij kiest het pad en vervolgens neem je de verantwoordelijkheid voor die keuze. Daarmee neem je ook het risico dat mensen die keuze niet waarderen. Maar dat moet je accepteren. Als je die verantwoordelijkheid als merk of ontwerper niet aandurft, dan teken je je doodvonnis. Soms verliezen merken dit uit het oog. Dan is het aan ons om hen eraan te herinneren.”