Ushï Tamborriello

Hans & Grietje krijgt vervolg

Wie dacht dat Hans en Grietje dood zijn heeft het mis. De Zwitserse designer Ushï Tamborriello wekte voor Axor het sprookje op heel eigen wijze tot leven.

Vaar je vanaf het prachtige Wasserschlossgebied met de boot stroomopwaarts, dan zie je links vooral groen. Een braam, een spar, maar vooral loofbomen. Als je goed kijkt, zie je af en toe een hardloper door het struikgewas. Aan de andere kant van de rivier worden oude huizen, industriële panden en een enkele flat afgewisseld met heuveltoppen en wijnranken.
Baden oogt als het zoveelste Zwitserse plaatsje langs de rivier De Limmat. Maar schijn bedriegt. Dit stadje is gebouwd op een kostbare schat. Onder de grond borrelen natuurlijke zwavelbronnen vol mineralen. Iedere dag spuwen de ondergrondse reservoirs zo’n miljoen liter water omhoog. Meestal rond de 46 graden, perfect voor een helend bad. Net voor de brug komt de geur van zwavel je al tegemoet. Het is het eerste teken van een reeks spa’s en wellness-hotels, die als een lint door het stadje kronkelen.

Thuiswedstrijd 
Tot de meest exclusieve spa’s behoort Limmathof Baden. De ruim opgezette privé-spa’s zijn er opgetrokken uit strakke lijnen. De muren zijn leeg, maar kennen subtiele patronen, die worden versterkt door de schaduwen van een grote lamp. De stoelen nodigen uit om te gaan zitten, het bed voor een middagdutje of massage. Onderweg naar het verkoelende voetenbad, masseren de stenen je voeten. Maar de ‘onsen’, de traditionele Japanse warmwaterbron, speelt de hoofdrol.
Zowel het hotel als de spa’s zijn ontworpen door de Zwitserse interieurontwerper Ushï Tamborriello en Atelier West Architekten. Het was een thuiswedstrijd, want sinds Tamborriello voor de liefde naar Baden verhuisde, zetelt ze een paar honderd meter stroomopwaarts, in een oud pand waar ooit strijkijzers en stops voor kranen werden gemaakt.
Bij binnenkomst word je aangestaard door een levensgroot paard. Nauwelijks van de verbazing bekomen, volgt een lange, maar smalle gang, met enorme gordijnen. Via een werkplaats die zo kan figureren in een Tarantino-film, beland je in de studio. Meubels, boeken en prototypes worden afgewisseld met bijzondere objecten. Aan de rivierkant tekenen tien ontwerpers op iMacs interieurs.
Helemaal in de hoek zit Ushï Tamborriello zelf. Meestal ontwerpt ze hotels of wellness-centra. Maar op de ISH verraste ze met een beursstand. Voor Hansgrohe’s paradepaardje Axor ontwierp ze een bijzondere badkamer, gebaseerd op een sprookje.

Persoonlijkheden
“De nieuwe Axor-lijnen geven de consument veel ruimte om badkamers te personaliseren”, legt Ushï Tamborriello uit. “De materiaalkeuze voor kranen, wastafels en accessoires is enorm. Kranen van brons, marmer, walnoot en zelfs van leer. Hansgrohe vroeg of we een badkamer wilden creëren die recht doet aan deze keuzevrijheid. Aan de individualiteit en de individuele beleving van consumenten.”
In eerste instantie stelde de studio drie concepten voor. Het eerste thema ontstond uit de Fantiscritti-steengroeven van Carrara, waar Michelangelo marmer uitzocht voor zijn beroemde Pietà. Een ander thema was gebaseerd op het verhaal van Tur Tur, de door de Duitse schrijver Michael Ende verzonnen reus die vanuit de verte gigantisch lijkt, maar kleiner wordt wanneer je hem benadert. Maar Hansgrohe was het meest onder de indruk van het derde concept: een eigentijdse invulling van het sprookje van Hans en Grietje.
“De benadering werd ingegeven door het Zwarte Woud”, blikt Ushï Tamborriello terug. “Zelf ben ik er opgegroeid, en het is ook de thuisbasis van Hansgrohe. Het bos herbergt vele, duistere verhalen, zoals ‘Het koude hart’ van Wilhelm Hauff. Van hieruit kwamen we op het iconografische sprookje Hans en Grietje. We hebben het verhaal getransformeerd naar de huidige tijd. Een broer en een zus die een vreselijk avontuur hebben overleefd en nu een badkamer delen in het hier en nu. Een badkamer die hun verschillende persoonlijkheden weerspiegelt.”

Vlecht 
Ze kreeg carte blanche, maar met één belangrijke restrictie: de installatie mocht niet groter zijn dan vijftien vierkante meter. Ze besloot de badkamer in tweeën te delen en de hoogte in te gaan. Aan de voorkant zitten de wastafels en spiegels verankerd in een houten frame dat contrasteert met het witte en zwarte marmer. Hier kun je je opfrissen, opmaken, scheren of je tandenpoetsen. De ronde wastafel met gepolijst rood goud en walnoot afdekplaat is vermoedelijk voor Grietje. De hoekige wastafel ernaast, met geborsteld zwart chroom en zwarte glazen afdekking waarschijnlijk voor Hans.
Via een trap kun je tussen de wastafels door lopen en bereik je een meer intiem gedeelte. Al na de eerste treden begint het zwarte marmeren bad, dat wordt afgescheiden door witte marmeren wanden en een achterwand van ondoorzichtig glas. Aan de wanden hangen twee verschillende douches. De een in gepolijst rood goud, de ander in geborsteld zwart chroom.
“Ik heb me altijd afgevraagd wat er met Hans en Grietje gebeurde nadat ze waren gevlucht”, vertelt de ontwerpster. “Het moet behoorlijk traumatisch zijn wanneer je ouders je in de steek laten en je vervolgens wordt gevangen door een heks. Eenmaal bevrijd denk ik dat Grietje haar vlecht heeft afgeknipt. Ook zij is beschadigd, maar meer dan Hans kijkt ze ook met voldoening terug op het grote avontuur en haar moedige daden. Ze voelt nog steeds verbinding met het bos en de natuur. Hans is compleet anders. Hij kwelt zichzelf met zijn traumatische herinneringen. Hij dompelt zich graag onder in het warme bad en verdiept zich in de ondoordringbare menselijke ziel.”
Sferisch In Duitsland en Zwitserland staat het sprookje bekend als ‘Hänsel und Gretel’, maar de interieurontwerpster voelt meer voor ‘Gretel und Hänsel’: “Ik heb nooit begrepen waarom Hans als eerste komt. Zij kookte, deed het vuur en was altijd bezig voor de heks. Terwijl Hans alleen maar in zijn kooi zat te wachten tot Grietje hem zou redden.”

Het was de eerste beursstand die Ushï Tamborriello ontwierp voor de ISH. En met vijftien vierkante meter was het voor haar doen een bijzondere, maar kleine opdracht. Meestal richt ze grote gebouwen in, zoals restaurants, hotels of wellness-resorts.
De meeste ontwerpen hebben iets sferisch. De bijna filmische interieurs lijken beïnvloed door haar achtergrond. Na een opleiding architectuur, studeerde ze filmarchitectuur in de hoop ooit filmsets te ontwerpen. Het heeft haar kijk en benadering verrijkt, maar volgens Ushï Tamborriello kun je filmarchitectuur niet één-op-één vertalen naar ‘gewone’ interieurs: “Filmarchitectuur draait niet om de mens, maar om het verhaal. De ontwerper bepaalt het narratief. Je hoeft niks aan het toeval over te laten. Sterker nog; je bent de art director. In het echte leven is het precies andersom. De ontwerper dient niet het verhaal, maar de mens. Alleen weet je bij hotels, zwembaden en restaurants vooraf niet wie er ten tonele verschijnt. Het kan een klein meisje zijn, maar ook een oude man. Een katholiek of een hindoe. Dus eigenlijk moet je de hele mensheid dienen.”

Paradox En precies dat: het dienen van de mensheid, baart haar ook zorgen. “Vooral op het gebied van wellness. Ik beschouw spa’s en sauna’s als de perfecte tegenhanger van digitalisering. Het is een van de weinige plekken waar mensen voor langere tijd offline zijn. Waar ze ongericht om kunnen gaan met tijd, zonder een specifiek doel en zonder te streven naar efficiëntie of zelfoptimalisatie. Maar tegelijkertijd kost het water en energie. Dus het antwoord op de digitalisering, één van onze grote bedreigingen, vormt een bedreiging voor diezelfde mensheid. Het is een lastige paradox, die we snel moeten oplossen.”